رله
رله یک قطعه الکترومکانیکی است که کاربرد آن در مدارات الکتریکی مانند یک کلید ساده می باشد با این تفاوت که برخلاف کلید که برای باز و بسته شدن آن باید به صورت دستی عمل کرد، در رله باز و بسته شدن بوسیله جریان الکتریکی انجام می شود. استفاده از رله این امکان را به ما می دهدکه بتوانیم دو بخش مجزای یک سیستم را که دارای دو منبع ولتاژ مختلف هستند، از هم جدا کنیم. به عنوان مثال با این قطعه می توانیم یک موتور الکتریکی ۲۲۰ ولت را به وسیله میکرو کنترلر که دارای ولتاژ ۵ ولت است بدون هرگونه اتصال فیزیکی بین آنها راه اندازی کنیم.
رله یک قطعه الکترونیکی است که برای کنترل سیگنالهای الکتریکی در مدارهای الکترونیکی استفاده میشود. این قطعه شامل یک مجموعه سوئیچهای الکتریکی است که با تغییر وضعیت آنها، سیگنال الکتریکی را به سمت مسیرهای مختلف میفرستد یا از مسیرهایی که در حال حاضر سیگنال در آنها حضور دارد، قطع میکند. رله ها در بسیاری از مدارهای الکترونیکی به عنوان یک واسط بین مدار کنترلی و مدار قدرتی به کار میروند و برای کنترل بارهای بزرگ و قابل توجه، مورد استفاده قرار میگیرند. رله ها به دلیل داشتن یک سوئیچ الکترومغناطیسی کنترل شده، میتوانند به صورت دستی یا به صورت خودکار با استفاده از مدارهای الکترونیکی کنترل شوند.
رله از سه بخش سیم پیچ، فنر و کنتاکت ها تشکیل شده است. وقتی جریان در سیم پیچ جاری می شود یک میدان مغناطیسی در اطراف سیم پیچ ایجاد شده و موجب جذب میله آهنی توسط سیم پیچ می شود. انتهای میله آهنی مانند یک سوئیچ عمل کرده و مدار را باز یا بسته می کند. وقتی سیم پیچ مغناطیسی نباشد فنر موجود در رله میله آهنی را به حالت طبیعیش (باز یا بسته) بر می گرداند. در بلوک دیاگرام رله های الکترومکانیکی فنر نشان داده نشده ولی این فنر به صورت داخلی وجود دارد.
انواع رله
رله ها بر اساس مصرف انرژی، شکل فیزیکی، تعداد پین ها، حساسیت و استفاده در مدارهای خاص، به چندین دسته تقسیم میشوند. برخی از انواع رله عبارتند از:
-
رلههای الکترومکانیکی: این نوع رله ها شامل یک سوئیچ مکانیکی و یک المنت الکترومغناطیسی است. رلههای الکترومکانیکی به دو دسته دو سیم و سه سیم تقسیم میشوند.
-
رلههای حالت جامد: در این نوع رلهها، سیگنال الکتریکی با استفاده از ترانزیستورها، تثبیت کنندههای ولتاژ و سایر قطعات الکترونیکی کنترل میشود. این نوع رله بسیار سریع و دقیق هستند.
-
رلههای تایمری: این نوع رلهها برای کنترل زمان برخی از فرآیندها و عملیات در مدارهای الکترونیکی به کار میروند. رلههای تایمری میتوانند به صورت دیجیتال یا آنالوگ باشند.
-
رلههای پایهدار: این نوع رلهها در مدارهایی که نیاز به یک وضعیت پایهدار برای سیگنال دارند، استفاده میشوند.
-
رلههای فرکانس بالا: این نوع رلهها برای کنترل سیگنالهای با فرکانس بالا استفاده میشوند.
-
رلههای ولتاژ بالا: این نوع رلهها برای کنترل سیگنالهای با ولتاژ بالا به کار میروند.
طریقه کارکرد رله
حال بیایید در مورد طریقه کارکرد رله صحبت کنیم. پایه ای ترین عمل کنترلی برای هر تجهیز، روشن (ON) و خاموش (OFF) کردن آن است. ساده ترین راه برای انجام این کار، استفاده از سوئیچ ها یا کلیدها برای ایجاد وقفه در رسیدن انرژی منبع الکتریکی به مدار است. هرچند سوئیچ ها (کلیدها) برای عمل کنترل مورد استفاده قرار می گیرند، اما معایبی نیز دارند. بزرگترین عیب آنها قطع یا وصل به صورت فیزیکی است. علاوه بر این، اندازه کلیدها نسبتاً بزرگ است، کُند عمل می کنند و تنها قابلیت سوئیچ جریان های الکتریکی کم را دارند. رله های الکتریکی اساساً سوئیچ هایی هستند که عملکرد آنها الکتریکی است و در شکل ها، اندازه ها و توان های متنوع برای کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. رله ها همچنین می توانند یک یا چند کنتاکت در یک بسته با توان بالاتر باشند که برای ولتاژهای بالا یا کاربردهای سوئیچینگ جریان به کار می روند و در این حالت کنتاکتور (Contactor) نامیده می شوند.
رله های الکترومکانیکی، همانگونه که از نامشان پیداست، قطعاتی الکترومغناطیسی هستند که شار مغناطیسی تولیدی حاصل از اعمال یک سیگنال کنترل الکتریکی ولتاژ پایین DC یا AC در ترمینال های رله را به نیروی مکانیکی کششی تبدیل می کنند و کنتاکت های الکتریکی درون رله را به کار می اندازند. رایج ترین نوع رله های الکترومکانیکی از یک کویل یا سیم پیچ انرژی دهنده به نام مدار اولیه تشکیل شده اند که به دور یک هسته آهنی با قابلیت نفوذپذیری پیچانده می شود. این هسته آهنی از یک بخش ثابت به نام یوغ و یک فنر متحرک به نام آرمیچر تشکیل می شود که مدار میدان مغناطیسی را با بستن فاصله هوایی بین سیم پیچ الکتریکی آرمیچر متحرک کامل می کند. آرمیچر به گونه ای تعبیه شده که می تواند در اثر بسته شدن مسیر میدان مغناطیسی آزادانه حرکت کند و کنتاکت های الکتریکی را ببندد.
در این بخش در مورد رله و چگونگی کارکرد آن مطالبی را بیان نمودیم. اشاره کردیم که در چه جایی از رله استفاده می گردد. در مورد کاربرد آن به نکاتی اشاره نموده و توضیحاتی پیرامون آن بیان کردیم.
قیمت رله
قیمت رله ها بسته به نوع، برند، ویژگی ها و قابلیت های مختلفی که دارند، متفاوت است. برای مثال، رله های الکترومکانیکی با قابلیت کنترل ولتاژ و جریان پایین تر، قیمت کمتری دارند. اما رله های الکترومکانیکی با ویژگی های خاص مانند مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی سخت، دارای قیمت بالاتری هستند.
به طور کلی، قیمت رله ها از چند دلار تا چند صد دلار متفاوت میباشد. برای خرید رله میتوانید به فروشگاههای الکترونیکی آنلاین مراجعه کنید و قیمت های مختلف را بررسی کنید. همچنین قیمت رله ها در فروشگاههای مستقیم الکترونیکی و فروشگاههای الکترونیکی حضوری نیز موجود است.