فیوز
فیوز (Fuse) قطعه ای است که برای حفاظت لوازم برقی مانند تلویزیون، یخچال، کامپیوتر و ... در برابر آسیب های ناشی از تغییرات الکتریکی ناگهانی و غیر معمول مورد استفاده قرار می گیرد. این قطعه حفاظتی از یک نوار نازک یا رشته فلزی درون یک محفظه تشکیل شده است که عبور جریان زیاد از آن موجب ذوب شدن و در نتیجه باز شدن مدار از منبع تغذیه می شود. همچنین، از فیوز به عنوان مدارشکن یا پایدارساز (استبلایزر) نیز برای جلوگیری از آسیب دیدگی دستگاه ها استفاده می گردد.
فیوز که توسط ادیسون اختراع شد، با قطع مدار از تجهیزات الکتریکی محافظت می کند. ساختار فیوز حاصل یک محفظه و یک نوار فلزی بسیار نازک است. نوار فلزی می‌تواند از جنس آهن، نیکل، روی، آلومینیوم و کروم باشد. وقتی فیوز در معرض جریان زیاد قرار می گیرد، جریان نوار فلزی را ذوب کرده و جریان قطع می شود. علاوه بر نوار فلزی، از یک ماده به عنوان خاموش‌کننده قوس از جنس سیلیس استفاده می شود. اساس کار فیوزها بر مبنای افزایش دما با افزایش بار یا افزایش جریان است. وقتی دما از آستانه تحمل نوار فلزی بیشتر شد، نوار فلزی که به صورت سری با مدار قرار می گیرد، ذوب شده و اتصال مدار قطع می شود.
مشخصات فیوز
فیوزها مشخصه های مهمی در سیستم های الکتریکی و الکترونیکی دارند که برخی از مشخصات فیوز عبارتند از:
- جریان نامی: جریانی است که به طور مداوم حداکثر جریان را از خود عبور می دهد، بدون اینکه سیم فیوز ذوب شود. این جریان، ظرفیت حمل جریان است که برحسب آمپر اندازه گیری می شود. این مشخصه، یک ویژگی حرارتی است.
- ولتاژ نامی: کوچکترین مقدار ولتاژهای نامی اجزای فیوز، یعنی نگهدار فیوز و رابط فیوز است.
- ظرفیت قطع: حداکثر جریانی است که بدون قطع فیوز می تواند از آن عبور کند.
- افت ولتاژ: هنگامی که جریان بیش از حد از فیوز عبور کند، المنت فیوز ذوب شده و مدار را باز می کند. در نتیجه این عمل، مقاومت تغییر کرده افت ولتاژ کمتر خواهد شد.
- دما: هرچه دمای کاری بالاتر باشد، جریان نامی کمتر بوده و بنابراین فیوز زودتر ذوب می شود.
انواع فیوز
فیوزهایی که از مدار 120 ولت جداگانه محافظت می کنند، معمولاً دو شاخه سرامیکی هستند. فیوزهای کارتریج در داخل یک بلوک فیوز قرار می گیرند که در شکاف جعبه فیوز قرار دارد. به طور کلی انواع فیوز ها از نظر کاربرد و ویژگی به چند دسته تقسیم بندی می شوند:
- فیوزهای AC
- فیوزهای DC
- فیوزهای کارتریچ
- فیوزهای قابل سیم کشی مجدد
- فیوز موقتی
- فیوز مناسب ولتاژ بالا (HV)
- قابل تنظیم مجدد
- فیوز حرارتی
در این مقاله در مورد فیوز و کاربرد آن مطالبی را عنوان نمودیم. بیان کردیم که تاریخچه اختراع فیوز از کجا بوده است و چگونه با استفاده از فیوز از وسایل برقی در مقابل جریان ها و ولتاژهای قوی محافظت می کنند. همچنین در مورد برخی از ویژگی ها و مشخصاتی که بر روی فیوزها نوشته می شود صحبت کرده و به برخی از انواع فیوزها اشاراتی داشتیم.