پتانسیومتر
پتانسیومتر یک مقاومت سه پایانه با یک اتصال یا دکمه متحرک قابل تنظیم برای تقسیم ولتاژ است. اگر تنها دو ترمینال استفاده شود (یک سمت و جاروب کن) به عنوان یک مقاومت متغیر یا رئوستا عمل می کند. پتانسومترها معمولاً برای کنترل دستگاه های الکتریکی مانند کنترل صدا در تجهیزات صوتی استفاده می شوند. از پتانسیومتر می توان برای تبدیل تغییر موقعیت به سیگنال الکتریکی، برای مثال در یک اهرمک استفاده کرد.
پتانسومتر چیست؟
پتانسومتر یک وسیله اندازه گیری است که برای اندازه‌گیری مقاومت الکتریکی استفاده می شود. این وسیله از دو قسمت اصلی تشکیل شده است: دو سر الکترودی که به محلول هایی که می خواهید مقاومتشان را اندازه بگیرید وصل می شوند، و یک نشانگر که مقدار مقاومت را نشان می دهد. هنگامی که شما این دو سر الکترود را به دو نقطه از یک محلول الکترولیتی یا هر چیز دیگری که می خواهید مقاومتش را اندازه بگیرید متصل می کنید، پتانسومتر به شما اجازه می دهد تا مقدار مقاومت این نقطه را اندازه بگیرید.
به طور معمول، پتانسومترها برای کالیبره کردن و تنظیم مقاومت های دقیق در مدارهای الکتریکی استفاده می شوند.
انواع پتانسومتر
انواع پتانسومتر عبارتند از:
- پتانسیومترهای خطی: این نوع پتانسومتر، ولتاژ خروجی با حرکت جاروب کن به طور خطی تغییر می کند. این نوع پتانسومتر برای کاربردهایی که نیاز به کنترل دقیق ولتاژ دارند، مانند تنظیم صدا در تجهیزات صوتی، مناسب است.
- پتانسیومترهای چرخشی: این نوع پتانسومتر رایج ترین نوع پتانسومتر است. در این نوع پتانسومتر، جاروب کن با چرخاندن یک دسته یا پیچ حرکت می کند. پتانسیومترهای چرخشی برای کاربردهایی که نیاز به کنترل آسان ولتاژ دارند، مانند تنظیم روشنایی در وسایل الکتریکی، مناسب است.
- پتانسیومترهای چند دور: این نوع پتانسومتر دقت بالاتری نسبت به پتانسیومترهای یک دور دارد. از پتانسیومترهای چند دور برای کاربردهایی که نیاز به کنترل دقیق ولتاژ در محدوده وسیعی دارند، مانند تنظیم سرعت موتورها، استفاده می شود.
در آخر می توان از پتانسیومترهای متغیر نام برد. در این نوع پتانسومتر، مقاومت با حرکت جاروب کن تغییر می کند. از پتانسیومترهای متغیر برای کاربردهایی که نیاز به تغییر مقاومت در حین کار دارند، مانند کنترل حساسیت یک مدار، استفاده می شود.
نحوه عملکرد پتانسومتر
در مورد نحوه عملکرد پتانسومتر باید گفت، وقتی پتانسومتر را به مدار متصل می کنید، جریان الکتریکی از آن عبور کرده و مقدار ولتاژ در سر های مقابل الکترودها را اندازه می گیرد. با حرکت دادن نوک پتانسومتر، مقدار مقاومت در مدار تغییر کرده و ولتاژ خروجی نیز تغییر می کند. این تغییرات ولتاژ کمک می کنند تا مقدار دقیق مقاومت در نقطه مورد نظر اندازه گیری شود. از این اطلاعات می توان برای کالیبره کردن و تنظیم مقاومت های دقیق در مدارهای الکتریکی استفاده کرد.
قیمت پتانسومتر
عوامل مختلفی بر قیمت پتانسومترها تأثیر می گذارد، از جمله:
- برند
- دقت
- نوع
- قابلیت ها
- محدوده اندازه گیری
- قطعات خاص
- نوع ارتباطی
برای انتخاب پتانسومتر مناسب، باید نیازهای خود را به دقت ارزیابی کنید. اگر به یک پتانسومتر ساده با دقت پایین نیاز دارید، می توانید یک پتانسومتر با قیمت مناسب پیدا کنید. اما اگر به یک پتانسومتر با دقت بالا، قابلیت های خاص یا محدوده اندازه گیری گسترده نیاز دارید، باید انتظار داشته باشید که هزینه بیشتری بپردازید.
خرید پتانسومتر
در اینجا چند نکته برای خرید پتانسومتر آورده شده است:
- قبل از خرید، نیازهای خود را به دقت ارزیابی کنید. به نوع کاربرد، دقت مورد نیاز، دامنه ولتاژ و مقاومت مورد نیاز خود فکر کنید.
- چند پتانسومتر مختلف را مقایسه کنید. قیمت ها، ویژگی ها و مشخصات را مقایسه کنید تا بهترین پتانسومتر را برای نیازهای خود پیدا کنید.
- از فروشگاه معتبر خرید کنید. از خرید پتانسومترهای تقلبی یا بی کیفیت خودداری کنید.
با توجه به این نکات، می توانید پتانسومتر مناسب را برای نیازهای خود پیدا کنید.
پتانسیومتر که به اختصار POT نیز نامیده می شود، یک قطعه آنالوگ سه سر است که می تواند به صورت مکانیکی بچرخد. پتانسیومترها اجزای غیرفعال هستند، به این معنی که برای انجام نقش خود به صورت خطی یا چرخشی به منبع تغذیه یا مدار اضافی نیاز ندارند. پتانسیومترهای متغیر در انواع مختلف موجود هستند و به راحتی می توان آنها را تنظیم کرد و برای کنترل ولتاژ، جریان یا افست و برای کنترل بهره مدار برای دستیابی به شرایط تنظیم صفر استفاده کرد. کلمه 'پتانسیومتر' ترکیبی از دو کلمه 'اختلاف پتانسیل' و 'اندازه گیری' است که به روزهای اولیه توسعه الکترونیک برمی گردد. در گذشته، تعدادی از تفاوت های پتانسیل با تنظیم سیم پیچ های با مقاومت بالا اندازه گیری می شد. پتانسیومترها امروزه نسبت به گذشته کوچکتر و دقیق تر هستند و مانند اکثر قطعات الکترونیکی در انواع مختلفی به نام مقاومت متغیر، پیش تنظیم، تریمر، رئوستات و البته پتانسیومتر متغیر وجود دارند. با وجود تفاوت در نام این قطعات، عملکرد آنها دقیقاً یکسان است و مقدار مقاومت خروجی آنها با جابجایی یک کنتاکت یا لغزنده مکانیکی تحت تأثیر خارجی تغییر می کند. مقاومت های متغیر به هر شکلی که باشند، معمولاً عملکردهای کنترلی خاصی دارند، مانند تنظیم صدای رادیو، تنظیم سرعت خودرو، تنظیم فرکانس نوسانگر، یا تنظیم دقیق مدار. اصطلاحات پتانسیومتر و مقاومت متغیر اغلب با هم برای توصیف یک جزء استفاده می شوند، اما مهم است که بدانید اتصالات و عملکرد دو جزء متفاوت است. راه های مختلفی برای حرکت دادن لغزنده در طول مسیر مقاومتی به صورت مکانیکی یا الکتریکی وجود دارد . پتانسیومترها علاوه بر مقاومت و مسیر لغزشی، در طراحی خود دارای یک محفظه، یک محور یا محور، یک بلوک کشویی و یک بوش یا یاتاقان هستند. حرکت لغزنده یا کنتاکت با دو حرکت چرخشی (زاویه ای) و خطی (مستقیم) امکان پذیر است.
دستگاه پتانسیومتر
پتانسیومتر، دستگاهی است که برای اندازه‌گیری پتانسیل الکتریکی یک نمونه و یا ماده استفاده می‌شود. این دستگاه بر اساس اصل ولتا متر عمل می‌کند و برای اندازه‌گیری پتانسیل الکتریکی مورد نظر، از دو الکترود که به دو سر نمونه وصل شده‌اند استفاده می‌کند. الکترودها از جنس طلا و یا پلاتین هستند که به سر نمونه متصل شده‌اند. به کمک این دستگاه می‌توان پتانسیل الکتریکی مواد و نمونه‌های مختلفی را اندازه‌گیری کرد. پتانسیومترها در علوم مختلفی مانند فیزیک، شیمی، بیوشیمی، مهندسی و... استفاده می‌شوند.